Fibromiyalji Nedir ?

Fibromiyalji Nedir ?

Fibromiyalji Nedir ?

Fibromiyalji, modern toplumu en çok etkileyen , zor tedavi edilen ve sıklıkla tekrarlayan kronik rahatsızlıkların en önemlilerinden biridir. Etkilediği hastaları işten alıkoyma ve  tanı ve tedavi masrafları açısından önde gelen hastalıklardandır. Temel özelliği vücutta yaygın ağrıdır ama ağrı dışında başka belirtilerle de ortaya çıkan bir yumuşak doku romatizmasıdır. Kas romatizması  olarak da isimlendirilir.

Aslında bir kronik ağrı sendromudur ; boyun, sırt ve bel gibi belirli bölgelerde daha sık olmakla beraber, vücutta yaygın ağrılara sebep olabilir. Hastalar genellikle sabahları vücutta tutukluk, sertlik, yorgunluk tarif  ederler, ağrının  belirli bölgelerden başlayıp bütün vücuda yayıldığını  söyler, yanma ve sızlamadan yakınırlar.

Genellikle uykusuzluk, bazen fazla uyuma, sonuçta yüzeyel ve dinlendirmeyen uyku sonrası  hastanın ruhsal durumu ve ağrı algısı da bozulur.

Fibromiyalji Belirtileri ;

Hareket sistemin ait belirtiler, sabahları   belirli bir bölgede ortaya çıkan, vücudun diğer bölgelerine yayılan  keskin , derin ağrılar, etkilenen eklem ve kaslarda dokunmak ve bastırmakla da ağrı, kaslarda yanma ve seğirmeler,  katılık ve tutukluk, ellerde ve ayaklarda uyuşmalar, yorgunluk ve halsizlik olarak ortaya çıkabilir.

Yorgunluk, uyku  bozuklukları, uykuda dinlenememe,  hafıza ya da konsantrasyon bozuklukları, migren ya da gerilim tipi baş ağrıları, yüz veya çene ağrıları görülebilir.

Bazı organları tutan psikosomatik belirtiler de ( adet düzensizlikleri ve ağrılı adet, sindirim sistemi bozuklukları, kabızlık ya da ishal, reflü, mesane bozuklukları da tabloya eklenebilir.

Fibromiyalji Neden ve Kimlerde Olur ?

Nedeni tam olarak bilinmemektedir. Duygusal olarak hassas, kırılgan, mükemmeliyetçi psikolojik yapıya sahip olan, işlerinde huzursuz, aile ve iş ortamındaki olumsuzluklardan kolay etkilenen kişilerde daha çok  görülür. Her hastada farklı seyredebilir, belli genleri taşıyanlar daha yatkın olabilir.  Çok yoğun ve stresli işlerde çalışanlarda daha sık görüldüğü gibi, modern çağın, kent yaşamının, trafiğin, iş  hayatındaki acımasız rekabetin yarattığı  yoğun stres fibromiyaljiden etkilenen nüfus  oranını giderek artırmaktadır.

Daha çok genç erişkin ve  orta yaş grubu kadınlarda görülür, ancak,  genç ve ileri yaşta da, erkeklerde de ( kadınlardan 10 kat daha az) görülebilir.Kadınların adet dönemleri ve menapoz  gibi hormonal değişiklikleri ve bizim toplumumuz için söz konusu olan egzersiz alışkanlıklarının olmayışının, hastalığa daha yatkın olmalarının sebebi olduğu düşünülmektedir. Romatizmal hastalığı olanlarda daha sık olabilir.

Hastalığın Tanısı Nasıl Konur ?

Fibromiyalji hastalığının tanısını koyduracak özel bir test yoktur. Tedaviye  cevap vermeyen uzun süreli  kronik ağrı hastalığı düşündürür.  Belirli 18  noktanın ( ense, omuz başları, dirsek yan tarafları, kalça  dış yan, diz iç yan, köprücük kemiklerinin iç tarafları, belin alt tarafı gibi)   12’ sinde hassasiyet, ya  da daha azında hasasiyetle birlikte diğer bulgular tanıyı destekler.Ağrı yapacak diğer nedenleri ekarte etmek içi kan testleri yapılabilir. Fibromiyaljide   iltihap(yangı) yoktur ve iltihap testleri (Sedimentasyon gibi) normaldir.

 

Fibromiyalji Nasıl Tedavi Edilir ?

 

Fizik Tedavi ve ilaç tedavisi önemi fayda sağamaktadır. Tedavinin hastaya göre düzenlenmesi esastır. Hastanın   rahatsızlığıyla  ilgili  bilgilendirilmesi, bunun gerçekten bir hastalık olduğunun  anlatılması gereklidir. Hastalığın   tanı koyduracak bir   kan testi  ya da görüntüleme tekniği olmadığından bu hastalar poliklinik kalabalığında gözardı edilmekte ve kısa süreli  ilaç tedavisiyle çözüm aranmaktadır.

 

 Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar, parasetamol ya da kas  gevşeticiler  gereğinde kullanılabilirse de, fibromiyalji tedavisine spesifik , onaylanan ilaçlar; beyinde ağrı duyumsamayı düzenleyen maddeler (serotonin gibi) üzerinden etki  eden ilaçlar,   bazı antidepresanlar( amitriptilin gibi), ve ağrı duyusunun beyine iletilmesini sağlayan sinir hücrelerinin artmış aktivitesni baskılayan pregabalin ve gabapentin gibi ilaçlardır.

Fizik Tedavide de;  elektroterapi uygulamaları, ultrason tedavisi,     akupunktur ve masajlar, sıcak uygulamaları,   bölgesel steroid uygulamaları,  gevşeme eğitimleri  önerilmektedir ve fayda sağlamaktadır. Tedavi uzun sürebilir, ilaç ve fizik tedavinin kombine edilmesi genellikle  gereklidir.

Ağrı odağı olan kas içindeki fibromiyositik dokulara PRP uygulamasının da fayda sağladığı düşünülmektedir.

Hastalara tedavinin yanında, uyku düzenine dikkat etmeleri,  hareketli olmaları, düzenli yürüyüş ve egzersiz yapmaları,  stresten uzak durmaları, sevdikleri işi yapmaları,  iş dışı  yapmayı sevdikleri   uğraşlarla ilgilenmeleri  ve bunları stresli ve ağrılı dönemlerinde daha fazla yapmaya çalışmaları öğütlenmelidir.

Op. Dr. Zeynel DİNEDURGA

Ortopedi ve Travmatoloji