Depresyonun Belirtileri ve Depresyonda Tedavi Yöntemleri

Depresyonun Belirtileri ve Depresyonda Tedavi Yöntemleri

Depresyon, yinelemelerle seyreden ve dünyada yeti yitimine neden olan dördüncü önemli hastalıktır. Bütün özkıyım (intihar) vakalarının %50-70’i duygudurum bozukluklarından kaynaklanmaktadır. Depresyondaki hastaların genellikle üzgün ya da durgun bir ifadeleri olur. Önceden yaptığı işlere ve etkinliklere karşı ilgi ve istek kaybı yaşarlar. Kendi bakımını yapmakta dahi güçlük çekebilirler. Konuşma sıklıkla yavaşlamıştır, çok ağır depresyon vakalarında ise hiç konuşmama durumu görülebilir. Bazı hastalarda üzüntü ile birlikte bunaltı hissi, yerinde duramama ve tahammülsüzlük ortaya çıkabilir. Ağır çökkünlüklerde "sabah bunaltısı" olarak tanımlanan göğüs bölgesinde ateş varmış gibi bir yanma hissi olabilir. Bazı hastalarda unutkanlık ve dikkat azalmaları görülür, ancak bu gerçek bir bunama durumu değildir.

Depresif kişiler geleceğe dair kaygılar taşırken, geçmişte yaşadıkları olumsuzlukları sürekli olarak düşünmekten kendilerini alamazlar. Özsaygıları azalmış olup, sıklıkla değersizlik ve yetersizlik düşünceleri taşırlar. Ölüm isteği ve intihar düşünceleri gelişebilir. Ayrıca bedensel yakınmaları olabilir ve bu nedenle tanı almak amacıyla uzun süre farklı hekimlere başvurma durumu yaşanabilir. Hareketlerinde yavaşlama gözlenirken, bunaltılı hastalarda sürekli dolaşma ve yerinde duramama isteği görülür. Çoğu hastada iştahsızlık sonucu kilo kaybı mevcuttur. Bazı depresyon tiplerinde ise tam tersi olarak aşırı yeme sonucunda kilo artışı olabilir. Hastaların çoğunda uykuya dalmakta zorluk, uykunun bölünmesi veya erken uyanma gibi uyku bozuklukları gözlenir. Bu belirtiler, kişinin günlük, sosyal ve mesleki işlevlerini etkiler.

Tek bir depresyon atağı geçiren hastaların %50-60'ı ikinci kez, iki atak geçirenlerin %70’i üçüncü kez depresyon atağı geçirir. Üç depresyon atağı geçirenlerde ise yineleme oranı %90’a kadar çıkmaktadır. Hafif depresyonlarda psikososyal tedavi, orta ve ağır depresyonlarda ise mutlaka antidepresan ilaç tedavisi gereklidir. Antidepresan ilaçlar, sanılanın aksine bağımlılık yapmaz ve depresyonun yinelemesini önler. Uyku bozukluğu, bunaltı ve bedensel belirtiler 1-3 hafta içinde düzelir. Depresyonun özel belirtileri olan çökkün duygudurum, isteksizlik, çabuk yorulma, değersizlik hissi gibi semptomlar ise 2-4 hafta sonra düzelmeye başlar. İlk uygulanan ilaç %30 hastada yeterli yanıt vermez. Kısmi yanıt alındığında ya da tam iyileşme sağlanmadığında ilaç dozu artırılabilir. Dört hafta içinde hiç yanıt alınmazsa ilaç değişikliği yapılır. İyileşme sağlandıktan sonra 6-9 ay aynı dozda tedavi sürdürülmelidir. İkiden fazla depresyon atağı geçiren hastalarda bu süre iki yıla kadar uzatılabilir.

Psikoterapinin depresyon tedavisindeki yeri önemlidir ve çoğu hastaya önerilir. Bilişsel davranışçı terapi, kişilerarası terapi ve destekleyici psikoterapi ekollerinin depresyon tedavisindeki etkinliği kanıtlanmıştır. Tedavi başlangıcında destekleyici yaklaşım uygulanmalı, iyileşme sağlandıktan sonra depresyona yatkınlık doğuran kişilik yaklaşımları ele alınmalıdır.

Uzm. Dr. Merve Karakuş

Psikiyatri

Yayınlanma Tarihi: 06.09.2024