B12 VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ

B12 VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ

Suda çözünen bir vitamin olan B12 vücutta az da olsa bir miktar depolanabilir. Bu depoların azalmasıyla ortaya çıkan duruma B12 vitamini eksikliği denilir. Bu durum geri döndürülemez nörolojik sorunlara yol açabilir. İnsan vücudu dört yıl yeterli olacak kadar B12 vitaminini depolayabilir ve fazla alınan miktar idrar ile dışarı atılır. Sağlıklı bir insanın karaciğerinde yaklaşık 2 mg, böbrek ve diğer vücut bölgelerinde de 2 mg olmak üzere toplam 4 mg depolama kapasitesi bulunur.

B12 Vitamini Nerelerde Kullanılır?

-Stresle baş etme ve uyku bozukluğunun yönetiminde önemli bir vitamin olup, melatonin sentezinde görev alır.

-Hafıza ve konsantrasyon için kullanılan en önemli vitamindir.

-Böbrek üstü bezi hormonlarının üretimi için gereklidir.

-Kansere karşı koruyucu etkileri bulunmaktadır. Eksikliği DNA hasarını arttırabilmektedir.

-Bağışıklık sistemini kuvvetlendirir.

-Sinir sisteminin gelişiminden ve myelin kılıf yapımından sorumludur.

-Kanda normal homosistein seviyelerini sağladığı için kalp sağlığı konusunda vazgeçilmezdir.

-Karbonhidrat ve yağ metabolizması, demir vb besin ögelerinin emilimi başta olmak üzere sindirim sistemi için gereklidir.

-Fiziksel, emosyonel ve mental enerjinin yükseltilmesi için gereklidir.

-Vücudun genel enerji seviyesinin korunmasına yardım eder.

B12 Vitamini Kaynağı Nedir?

Kaynağı hayvansal yiyecekler olarak bilinse de, aslında B12 vitamini bakteriler tarafından sentezlenen bir vitamindir. Hayvanlar B12 vitaminini B12 vitamini ile kontamine yiyecekleri yiyerek alırlar ve daha sonra hayvan B12 vitamini kaynağı olur. Bitkisel yiyecekler, mikroorganizmalar tarafından kontamine olmadıkça veya B12 vitamini eklenmedikçe B12 vitamini içermez. Tüm bunların yanında insan kalın bağırsağında bulunan bakteriler B12 vitamini üretse de, yeterince emilim sağlanamaz ve B12 vitamin eksikliğini önlemek için yeterli değildir. Bu nedenle veganların diyetlerinde B12 vitamini almak için güçlendirilmiş yiyeceklere veya takviyelere başvurmaları gereklidir. B12 vitamini takviyesi almanın hiçbir sakıncası yoktur.

B12 Vitamini Eksikliğinin Nedenleri

-Vücuda yetersiz B12 vitamini alımı

-Emilim problemleri ve bağırsak bakteri florasının bozukluğu,

- çölyak, crohn ve diyabet gibi hastalıklarda mide-bağırsak geçiş süresi yavaşladığı için bağırsak bakteri florası değişir ve emilim azalır.

-Yetersiz mide asidi (alkol kullanımı vb nedenlere bağlı olarak azalabilir. Ayrıca ilerleyen yaş ile de mide asidi azalır.)

-Midede helicobakter pylori varlığı

-Antiasit ilaçlar, metformin, bazı antibiyotikler, doğum kontrol hapları, tansiyon ilaçları kullanımı

-Obezite cerrahisi ameliyatları (midenin bir bölümünün çıkarılması)

B12 Vitamini Eksikliği Belirtileri

-Zihinsel fonksiyonlardaki berraklığın azalması, konsantre olma güçlüğü, dalgınlık

-Hafızanın zayıflaması, aşırı unutkanlık

-Ruh halinde dalgalanma, depresif şikayetlerde artış

-Anemi, cilt renginde solukluk, üşüme

-Enerji düşüklüğü, yorgunluk ve bitkinlik

-Kas zayıflığı, çabuk yorulma, denge kaybı

-Kol ve bacaklarda uyuşukluk, karıncalanma, yanma

-Uyku bozukluğu, kulak çınlaması

-Ağzıda ve dilde aft, dudak kenarında yaralar

B12 Vitamini Takviyesi

Kişilerin kan değerlerlerine bakılmadan, doktor veya diyetisyene danışılmadan takviye alınması

uygun değildir!

Kanda ölçülen B12 değeri toplam kobalamin değeridir.

B12 nin doğal formları

-hidroksikobalamin

-adenozilkobalamin

-metilkobalamindir

B12nin aktif formları

-metilkobalamin

-adenozilkobalamindir

Metilasyon çarkını çeviren B12 formu metilkobalamindir. Bu nedenle metilkobalamin daha çok sinir sistemi ilişkili çalışır ve eksikliğinde depresyon, psikolojik problemler, demans, kansızlık, sinir hasarı ve yorgunluk ortaya çıkabilir. Adenozilkobalamin mitokodride görevli B12 formudur. Enerji, kas ve sindirim sisteminde daha iyi çalışır. Eksikliğinde kronik yorgunluk, kas güçsüzlüğü, istenmeyen kilo kaybı, uykulu olma hali ve sinidirim sorunları ortaya çıkabilir. Bu nedenle hem metilkobalamin hem adenozilkobalamin içeren takviye formu tercih edilebilir. Bu formların birlikte alınması folik asit etkinliği açısından da önemlidir. Piyasada genelde siyanokobalamin ve hidroksikobalamin olan emilimi düşük olan formlarıbulunur. Bu nedenle iki formun da enjeksiyon formları yaygındır.

Hap mı İğne mi Dil altı mı? SIBO ve emilimi etkileyen bağırsak hastalıkları olan kişiler için dil altı formları direkt kana karıştığı için önerilir. Hap formu emilimi daha düşük olduğu için eksikliği daha az olan kişilerde kullanılabilir. İğne formu ise tehlikeli anemisi yada B12 seviyesinde ciddi düşüşler görülen kişiler için önerilir.

Dyt. Melis Yılmaz

Beslenme ve Diyetetik