Kadın Hastalıkları ve Doğum
Kadın Hastalıkları ve Doğum
Op. Dr. Gülçin Çetin Uysal
Endometriozis (çikolata kistleri)Anneye yapılan kan tahliliyle down sendromu riskinin çok büyük doğrulukla belirlenmesi mümkün olabilir!
Endometriozis, sık kullanılan adıyla çikolata kistleri, üreme çağındaki her 10 kadından birinde rastlanabilecek kadar yaygındır. Tıbbi açıklaması rahim içini döşeyen endometrium epitelinin rahim dışı organlarda yerleşmesidir. Kesin nedeni bilinmese de; ailesel yatkınlık, sık veya fazla adet görme, erken adet görmeye başlama, geç menopoza girme, beyaz ırk, infertilite, doğuştan rahim anomalileri, yağlı yiyeceklerle beslenme, et tüketiminin fazla olması, fazla kafein tüketimi, zayıf ve uzun boy, sarışın veya kumral olmak risk faktörleridir.Hastanın kliniği; ağrılı adet, ağrılı cinsel ilişki, infertilite, bağırsak hareket disfonksiyonları, karın ağrısı, kronik karın ağrısı, yan ağrısı, adet düzensizliği, sık idrara çıkma endometriozisin tanısına uygundur. Tanı konulmasında hastanın hikayesi, klinik ve jinekolojik muayanesi ve ultrasonografisi yapılmalıdır. İleri evre endometriozis vakalarında MRI etkin bir tanı yöntemidir. CA125 ve CA19-9 hassasiyetleri düşük olmasına rağmen tanıda yardımcı yöntemlerdir.Laparoskopi kesin tanı ve aynı anda tedavi için kullanılan en etkin girişimdir.
Laparoskopi ile endometriozis evrelemesi ve amaca yönelik tedavi planlanabilir. En sık klinik tablo olarak pelvik ağrı ve infertilite ile başvuran hastalarda tedavi planı hastaya göre özelleştirilir.TEDAVİAğrı şikâyeti ön planda olan hastalarda cerrahi en etkin yöntem olmasıyla birlikte medikal tedavi de seçilebilir. Bu hastalarda hastanın yaşı ve fertilitesi önem kazanır. Fertilitesini tamamlamış hastalarda cerrahi yapılması uygundur. Erken evre endometrioziste cerrahi sonrası medikal tedavi gerekmezken, ileri evrelerde cerrahi sonrası medikal tedavi uygulanması nüksün engellenmesinde faydalıdır. Tek başına medikal tedavi sonrasındaki 2 yıl içinde endometriozis tekrar olasılığı yüzde 50’dir. İnfertilite tanısı olan hastalarda medikal tedavi fertiliteyi geciktireceğinden tedavide yeri yoktur. Erken evre (evre 1-2) olgularında endometriozis odaklarının, over rezervi yani yumurtalık kapasitesini koruyarak, cerrahisi gebelik oranlarını artırabilmektedir.İleri evre endometriozis vakalarında yardımcı üreme tedavilerine geçilmelidir.Adolesan grupta önceliği medikal tedaviye vermek gereklidir. Menopozda ise cerrahi tedavi düşünülmelidir.